Dagelijkse routine

Als je maar ergens lang genoeg blijft, komt er vanzelf dagelijkse routine. Zo ook hier. Elke ochtend wandel ik over een onverhard pad naar het ziekenhuis. Net als vele anderen. Zo goed en zo kwaad als me dat lukt, probeer ik me aan te passen aan hun wandeltempo. Soms word ik begroet - doc, doctor of een soort van Marieke hoor ik dan. Vaak duurt het voor mij even om het gezicht te kunnen plaatsen.Regelmatig denk ik de begroeter niet te kennen. Mijn huidskleur en rol in het ziekenhuis geven mij vele onbekende vrienden.

Als ik dienst heb, ga ik met de auto. Een grote 4WD. Dit klinkt gaver dan het is. Het is een zware bak die traag reageert. Om de ‘compound’ af te komen, moet ik achteruit een helling oprijden, met halverwege een diepe goot, die gedeeltelijk is opgevuld met keien. Proefondervindelijk stond al snel de bewaker van dienst achter de auto aanwijzingen te geven. Ze houden beleefd hun mond, maar zullen ongetwijfeld mijn beperkte achteruit-rij-kwaliteiten beamen. Zelf vind ik dat het steeds beter gaat.

Twee keer in de week komt Massah, de schoonmaakster en kok. Haar dochter Success is altijd op haar rug – dit is een veelbelovend naam om te hebben lijkt mij. Massah haalt boodschappen op de markt en kookt voor me. Ik mag bedenken wat te eten. Er is altijd extra veel eten, zodat ik dagen vooruit kan. Zelfs de komkommers worden in stukjes gesneden evenals de appels. Als ik de afwas zelf wil doen, attendeert ze me op haar functiebeschrijving. Het blijft een ongemakkelijke luxe, maar fijn is het natuurlijk wel, na een lange dag werken.   

Ook het huis waar ik woon, onderscheid zich in luxe bij onze buren, die wonen in eenvoudige huisjes gemaakt van zelfgemaakte bakstenen van klei. Ons huis bestaat uit twee verdiepingen – alleen dit al is noemenswaardig. Ik woon op de begane grond. De stijl van het huis laat zich het beste omschrijven als ‘over smaak valt niet te twisten’. Zowel van binnen als van buiten is het licht roze met mintgroen geverfd. Voor de ramen, met ijzeren hekken daarvoor, hangen rood met gouden gedrapeerde gordijnen. In de keuken woont een klein muisje en af en toe is er bezoek van een kakkerlak. Verder zijn alle gemakken simpelweg voorzien. Ik heb niets te klagen. 
Al vind ik de muren rondom ons huis en tuin soms ingewikkeld. Ik geef toe, het is fijn om even weg te kunnen kruipen achter deze grote muren, want samenleven en samenwerken is hier veel intensiever dan ik als Nederlandse gewend ben. Toch mis ik ook het uitzicht; de natuur en Afrikaanse zon vervelen nooit. Gelukkig zijn er gedeeltes in de muur die uit hek bestaan. Hier doorheen wordt nogal eens een telefoon met oplader aan een van de bewakers gegeven. Want bij ons gaat de generator aan als de zonnepanelen leeg zijn en de elektriciteit van de gemeente onderbroken. En zo delen we een heel klein beetje in onze luxe. Met ongemak. 

Bo

Ik dacht wel wat gewend te zijn, na al enige Afrikaanse meters in de benen te hebben. Maar de ‘maternity ward’ in het regeringsziekenhuis in Bo (Sierra Leone) laat me verwonderen, en is vaak ook uitdagend.

Het is hier een komen en gaan van zwangere vrouwen, baby’s en iedereen en alles die daarbij horen, inclusief handelaartjes die hun waar tot in het ziekenhuis aanbieden. In een kleine verloskamer liggen gemiddeld vier vrouwen naast elkaar, zonder gordijntjes ertussen, tegelijkertijd te bevallen. Vrouwen die contracties hebben lopen puffend en zwetend door de gang heen en weer – in de verloskamers is geen ruimte voor hen. In diezelfde gang wachten zwangeren rustig, soms enkele uren, op hun extra controle of op een echo, doorgestuurd door kliniekjes in de buurt. En aan het einde van deze volle en vooral erg lawaaierige  gang is de operatiekamer. Deze is speciaal en alleen voor de ‘maternity ward'. Er staan twee operatietafels in de operatiekamer en met enige regelmaat komt het voor dat er tegelijkertijd twee vrouwen een keizersnede ondergaan. En zo vullen zich de dagen. Met heel, veel zwangeren. En met heel, veel baby's. Een lopende band zou je kunnen stellen. Of chaos, op sommige dagen.

Af en toe heb ik het gevoel in een spel te zijn belandt en steeds een niveau verder te gaan, en daarmee ook de moeilijkheidsgraad van de omstandigheden. Een goed voorbeeld daarvan is mijn dienst van afgelopen zondag. Het was zo’n avond en nacht dat de operaties zich achter elkaar aan dienden. Als eerste was er geen stromend water. De familie van de patiënten dienen dan voor emmers water te zorgen. Dat duurt even. Ook duurde het even voordat de operatie instrumenten schoon waren; dit even duurde meer dan een uur. Bij de volgende operatie deed de operatielamp het niet. De operatie daarop was er veel bloedverlies, maar geen zuigslang meer beschikbaar, dus moesten we het doen met alleen maar gazen. De laatste operatie van de nacht, de derde keizersnede, had ik wel geteld één gaas. Eén gaas. Die werd steeds uitgeknepen. Daarna was ik moe, en het operatieteam ook. De moeders en baby’s maken het goed, en onder deze omstandigheden is dat met name complimenten voor hen.